Bossen zaaien

In de P+ Special 'Bossen zaaien' van deze week toont research scientist Barry Hoff (1986) hoe Incotec de boomzaden bewerkt. Tropisch landbouwdeskundige Harrie Lovenstein van Land Life vertelt waarom bomen zaaien beter is dan bomen planten. 

 In zijn loopbaan zag hij al vele technieken van herbebossing voorbijkomen. De kleibommen, uitgegooid van grote hoogte, vol zaden. Klassieke kleipotten in de woestijn. Niet te vergeten ook de plastic-variant, waar water in zat om een boompje een goede start te geven; de Groasis Waterboxx van Pieter Hoff. 

Land Life ontwikkelde zelf een ‘cocoon’, een donutvormig waterreservoir van 25 liter, gemaakt van gerecycled papierpulp. Deze ‘incubator’ voor jonge bomen vergaat dus, na verloop van tijd. 

Hier weer op voortbordurend zetten Lovenstein en zijn collega's nu ook een ‘shuttle’ in, een raketvormige plug die ook water opvangt. In deze beschermde vinding krijgen ontkiemende zaden een goede start op door te groeien tot volwassen bomen.

Wat is er mis met boomkwekerijen?
Lovenstein in P+: “Aanplanten van bomen gebeurt nu het meest, maar kent beperkingen, zoals de keuze tussen het aantal boomsoorten. Ons gaat het ook om het herstellen van de biodiversiteit. Veel verschillende soorten bomen planten levert lastige logistieke problemen op. Je hebt heel veel voorraad nodig, je moet wachten op het juiste tijdstip om te planten terwijl het klimaat onvoorspelbaar wordt. We merken steeds vaker dat de regens in het voorjaar uitblijven, terwijl die nodig zijn om aan te planten. De periode waarin je kunt aanplanten lijkt steeds korter te worden. En wat doe je wanneer je bomen moet afnemen en de situatie niet rijp is om te gaan planten? Dan gaat zo’n boompje dood. Dat is de reden dat we met ‘slapende’ zaden willen gaan werken. Dan laten we de natuur bepalen wanneer het zaad ontkiemt. De juiste boom op de juiste plek. Dat is ons uitgangspunt. Met onze ‘shuttle’ kunnen we op grote schaal het hele jaar door zaaien en bepaalt het zaad erin zelf wel wanneer de juiste tijd gekomen is.”

Een wereldidee van Incotec 

Een wereldprimeur is wel dat deze bijzondere kennis van het aanbrengen van coatings nu voor het eerst op boomzaden wordt toegepast. Op dat idee waren tot nu toe maar weinig mensen eerder gekomen. Boomzaden worden nu vooral opgekweekt in boomkwekerijen (‘nurseries’), bij voorkeur in de buurt van de plek waar de jonge boompjes aangeplant moeten worden. Zo gaat het al jaren in Zweden, voor de houtindustrie. En zo gaat het ook in landen in het zuiden waar ngo’s en investeerders als FMO gezamenlijk nieuwe bossen aanleggen, als gigantische CO2-afvangers. 

Om boomzaden direct in de grond in te stoppen is een wereldidee. De planeet telt op dit moment maar liefst 1 miljard hectare gedegradeerd land, stelt de Duitse hoogleraar Joachim Schellnhuber(1950), topadviseur van de EU. Het zijn vaak stukken land waar ooit tropisch regenwoud groeide, dat gekapt werd. Schellnhuber berekende dat het mogelijk moet zijn om door het benutten van deze vrijwel waardeloze gronden de aarde weer af te laten koelen. Dan moeten er wel 500 miljard bomen worden geplant. En die opgave is niet snel te vervullen met de huidige traditionele planttechnieken. De tijd tikt, bovendien. 
B

arry Hoff van Incotec in P+: “Van de zaden gaan wij eerst in het laboratorium de meest levensvatbare selecteren. Zeg maar: de goede embryo’s. Dat doe je als zeker wilt weten dat hier een berk uit gaat groeien. En dan pas geven wij het zaadje een aangepaste coating. Daarmee beschermen we het zaad bijvoorbeeld tegen vogels of eekhoorns, door het een afstotende kleur of geur te geven. We stoppen er voeding in en ook andere biologische bestanddelen, die de kans op ontkiemen zo groot mogelijk maken. De beschermlaag geeft het zaad na het ontkiemen bovendien een optimale voeding om tot een boom uit te groeien. De filmcoatings zijn vrij van microplastics.”
Voor een bedrijf als Incotec zijn coatings op groentezaden en veldgewassen oud nieuws. Al tientallen jaren krijgen allerlei zaden een speciaal laagje mee dat boeren en tuinders helpt om tot een optimale zaaiing en een maximale oogst te komen.