Eco-Inspiratie / Bouwen en klussen / Damp-open bouwen
Damp-open bouwen is een manier van bouwen die gebruik maakt van natuurlijke isolatiematerialen met vochtregulerende eigenschappen. Door een damp-open constructie wordt er een ademend binnenklimaat verkregen met een natuurlijke vocht- en warmte regulering. Op deze pagina leggen we uit hoe je dat aanpakt en wat de verschillen zijn met damp-dicht bouwen.

 

Vocht in huis

In een woning wordt veel vocht geproduceerd door o.m. koken, douchen, ademen en transpireren. Behalve door te ventileren en ramen te openen, kan deze vochtige lucht zich ook door de muren en het dak een weg naar buiten banen. Er ontstaan problemen wanneer de relatief warme en vochtige lucht van binnen condenseert in de relatief koudere constructie. Hierdoor kan er schimmel ontstaan en op langere termijn kan het vocht het hout van de constructie aantasten. 

Om de condensatie in de constructie te voorkomen wordt er in de conventionele bouw aan de binnenzijde van een gebouw bijna altijd een dampscherm aangebracht. Een dampscherm is een zeer dampremmende of dampdichte folie. Deze folie voorkomt dat vocht van binnen de woning de constructie kan intrekken om daar te condenseren. Dit heet damp-dicht bouwen.

Wat is het verschil tussen damp-open en damp-dicht? 

Het damp-open bouwen gaat uit van een andere gedachte: door gebruik te maken van damp-open isolatiematerialen en géén damp-dichte folie te gebruiken, zorg je voor voldoende damp-afvoer op tijdstippen dat de lucht droger is. Dit wordt ook wel ‘ademend’ bouwen genoemd. De term ‘ademen’ suggereert echter dat er sprake is van ventilatie (tocht) door de constructie, maar dit is niet zo. De werkelijke dampstroom door de constructie is een factor 50-100 kleiner dan benodigd, voor een minimale hoeveelheid ventilatie. Bij het damp-open bouwen wordt vocht dat binnenshuis ontstaat afgevoerd door de constructie en afgegeven aan de buitenlucht. Belangrijk is dat de constructie volledig damp-open is.

Bij damp-dicht bouwen wordt dus wel damp-dichte folie gebruikt. Deze dampremmende folie (vaak een PE folie 0,2mm) wordt aan de binnenzijde van de isolatie direct achter de binnenbeplating (bijvoorbeeld Fermacell of gipsplaat) geplaatst. Een nadeel van deze manier van bouwen, is de vochtophoping in het huishouden. Doordat vocht niet wordt afgevoerd, ontstaat er een ongezond binnenklimaat. Daarnaast is het in de praktijk bijna niet mogelijk om volledig dampdicht te bouwen. Gaatjes in de folie door leidingen, spijkergaten of slordigheden zorgen ervoor dat vocht toch deels de constructie intrekt, met schimmelvorming als gevolg.


 

Hoe bouw je damp-open?

Voor een damp-open opbouw is het belangrijk dat er in de constructie geen damp-dichte materialen gebruikt worden. Het is dus niet mogelijk om een damp-open constructie te maken als de dakbedekking van bitumen is gemaakt. Daarbij moeten er isolatiematerialen gebruikt worden die damp-open zijn en het vocht goed kunnen transporteren. Denk hierbij aan vezelrijke isolatie, zoals vlas, hennep, houtvezel, papier, katoen of schapenwol.

Een ander verschil is dat er in een damp-open constructie nooit gebruik gemaakt wordt van een damp-dichte folie. Deze wordt weggelaten of vervangen voor een damp-open (of licht dampremmende) folie die het vocht gereguleerd laat passeren. Verder is het belangrijk dat de gebruikte materialen in de constructie naar buiten toe steeds damp-opener zijn. Wanneer de folie aan de binnenzijde wordt weggelaten, is het overigens wel belangrijk dat de constructie winddicht en luchtdicht is aan de buitenzijde. 

Het gebruik van folie bij damp-dicht bouwen

In de gewone bouw worden er in het dak bijna altijd 2 folies geplaatst. Aan de buitenzijde, direct onder de dakpannen, wordt een damp-open maar waterdichte folie gebruikt. De functie van deze folie is drieledig:

  • De folie zorgt dat regenwater niet naar binnen kan
  • Vocht uit de constructie (door bijvoorbeeld het langzaam uitdrogen van de houten constructie) kan wel vanuit binnen door de folie naar buiten
  • Winddichting: er kan geen tocht in de isolatie ontstaan


De andere folie wordt toegepast aan de binnenzijde van de wand of het dak, direct achter de afwerklaag (gipsplaat, fermacel of ander plaatmateriaal). Deze folie zorgt voor damp-dichting en tevens een extra luchtdichting. Door een damp-dichte folie aan de binnenzijde, wordt voorkomen dat waterdamp de constructie indringt en daar kan condenseren.


Folies bij een damp-open constructie 

Bij een damp-open constructie wordt de folie aan de binnenzijde niet gebruikt. Door het gebruik van vochtregulerende materialen in de constructie, is deze folie overbodig. De materialen zorgen ervoor dat het vocht dat in de constructie dringt, wordt afgevoerd naar buiten. Hierdoor ontstaat een damp-open en ademende constructie.

Let op: wanneer aan de buitenzijde een damp-dichte folie is gebruikt (bijvoorbeeld bij een bitumen dak), dan dient er aan de binnenzijde altijd een damp-dichte folie gebruikt te worden. De reden hiervoor is simpel: door de damp-dichte laag aan de buitenzijde kan vocht niet worden afgevoerd naar buiten. Het vocht in de constructie zal daardoor condenseren, met houtrot als gevolg.

Bekijk ook

Biobased bouwen

Alles over biobased bouwen
Biobased bouwen wordt steeds populairder. Maar wat houdt het precies in? Lees hier alles over de principes van biobased bouwen en ontdek de mogelijkheden van biobased bouw- en isolatiematerialen.

Lees meer

Duurzaam isoleren

Duurzaam isoleren
Er zijn kleine en grote aanpassingen die je kan doen om er voor te zorgen dat jouw huis op een groene manier lekker warm en tochtvrij blijft. Wij vertellen je er alles over.

Lees meer